Thursday 21 August 2008

This a draft of the Universal Declaration of Human Rights translated into the Semarang dialect of Javanese. Please feel free to drop your comments if you have spotted any mistakes. Suggestions are also most welcome:

PRANYATAAN UMUM NGENANI HAK-HAK ASASI (UMAT) MANUNGSA

Kabeh wong lair duwe hak-hak sing padho lan ora beda lan duwe kabebasan-kabebasan ing njeroning waweton, PBB duwe rancangan kanggo junjung luhur, makmurke lan ngeyomi hak-hak asasi umat manungsa kabeh saben wong. Rancangan iki kasebut ing jero saks PBB sing tukul madep mantep kabeh bangsa sat donya, melu hak-hak asasi umat manungsa ing jero pauleran karo tumrap étasamur lan ajining manungsa. Ing Pranyataan Umum Ngenani Hak-Hak Asasi (Umat) Manungsa wong duwe adil. Hak-hak iki, ketok duwekmu kuwimau, yokhamu, kudu ngerti hak kasebut ben isoh ngelestareake kanggo awake dewe lan kanggo sakdrajat umat manungsa liyane.

Éhabhila

Manimbang yaiku ngakoni nduwure étasamur alamiah lan hak-hak sing padho lan mutlak saka kabeh anggota kulawarga manungsa mujudake landasan kamerdekaan, keadilan lan bedramaning donya,

Manimbang yaiku ngalekake lan ngangep ngisor hak-hak asasi umat manungsa wis ngakibat ke tumindak-tumindak elek sing marai rasa kesel ati ne umant manungsa, lan kebertuk ke donya panggonan manungsa ngrasakake nikmat bebas ngomong lan beragama lan bebas saka rasawedi lan kurange wis dinyatakake dadi cita-cita ing nduwur saka rakyat biasa,

Manimbang yaiku hak-hak asasi manungsa perlu dilindung, karo tataran hukum ben wong ora kepeksa milik mbrontak minangka, dadi pilihan akhir kanggo nentang kelaliman lan daksiksa,

Manimbang yaiku mbangun pamitran saduluran antarane nagara-nagara petlu digalak ake,

Manimbang yaiku bangsa-bangsa saka PBB wis nyatak ake ing jeroning piagam PBB wis padho prakteake nganti dasar anggone ngerti karo hak-hak sing temen karo umat manungsa, karo étasamur lan reganing awak ke yo karo hak-hak larang wedok sing sakdrajat lanpodho, yo karo wis duwe putusan isoh ngayung majune sosial lan reganing urip supaya luwihapik, ngarti merdeka kang ombo lan jembar tebane,

Manimbang yaiku nagara-nagara anggota wis ikrar janji kanggo ngraih majune ing jeroning ngajeni lan ngurmati ajining umum marang hak-hak asasi manungsa lan kebebasan-kebebasan asasi, sambang makarya karo PBB,

Manimbang yaiku ngerteni hak-hak lan kebebasan-kebebasan kasebut perlu banget kanggo ngkeksanaake bener-bener janji iki,

Majelis Umum

Ngumumake

Pranyataan Umum Ngenani Hak-Hak Asasi (Umat) Manungsa,

salah sijine paugeran umum ngasilake kerukonan kabeh bangsa lan kebeh nagara, ing tengahing masyarakat, nganti ngerti kumangsa lan ora lali pranyataan iki, ngerti sudi nganakake pangulowentah ben duwe rasa ngajeni lan ngormati hak-hak urip bebas ben saya mekrok ngerem baka, lan nganti usaha temenan sing duwe sipat nasional lan internasional isoh nangung ujuding bener-bener ngaku lan ngengoni entuk kehormatan nganti sabenumum lan efektif, iyasa bangsa-bangsa ing nagara-nagara anggota, kelebu bangsa-bangsa ing bentuk kang angisor pengawasane undang-undang.


Anucana 1

Kabeh wong dilahir ake merdeka lan duwe étasamur lan hak-hak sing padho, kabeh diwenehi akal lanati nurani lan mesti tengang rasa antara siji lan sijine ing semangat persadauraan.


Anucana 2

Kabeh wong duwe hak padho lan bebas sing katulis ning pranyataan iki arapilihsih, kabeh rata lan adil ing kabeh wong kayata ras, rupa kulet, walulang, basa, agama politik utawa pamikiran singbeda, asale bangsa utawa bebrayang duwek kedewe, kalair ake utawa liyane.

Sakliyane kowi, ora kena bedhaake saka pangkat politik humum utawa pangkat internasional saka nagara utawa daerah saka ngendi wsalewong apik saka nagara merdeka, sing kabentuk daerah-daerah wakilan, jajahai utawa ngisore prèking liyane.


Anucana 3

Kabeh wong duwe hak urip, bebas lan selamet.


Anucana 4

Ora kena wong didakekake bahu, babu lan dangangan babu ning werna apawae kudu di larung.


Anucana 5

Ora kena wong siji lan sijine disekso utawa di aniaya. Nampa ukuman ora lumrah manungsa utawa di remehake.


Anucana 6

Kabeh wong duwe hak lan diakoni ning ngarepe ukum kaya wong liya ning ngendi wae.


Anucana 7

Kabeh wong padho ingngaarpeukum landuwe hak di lindungi ukum kang padho orakera dibedhakake, kabeh duwe hak kang padho ning ngarepe diskriminasing singbedhak ake pranyataan iki lan kabeh isoh sing ngarah ning diskriminasing baya iku.


Anucana 8

Kabeh wong padho ingngarpeuku rikup pridem saka sesam leungan kemantepan pengadilan nasional padho tumindak sing katalir saka hak-hak baku sang ono undang-undang kapasrahake dadihake.


Anucana 9

Orakena wong ditangkap, ditahan utawa diguwak sak karepe dewe.


Anucana 10

Kabeh wong, ing hak padho sing kebak, duwehak balwah kang adil lan mesti padho kang bebas lan ora bot sih, ing jero penetapan hak lan mabhiratan.


Anucana 11

1. Kabeh wong sing di kiro duwe nglanggar undang-undang dilanggep durung oleh luput sak wise undang-undang mbuktekake ing pangadilan sing kabuka. Ing masalah iki kabeh wong oleh jaminan ben isoh mbelani hake.

2. Ora ona wong siji wae keno diarani salah nglangar undang-undang utawa lali, sing ora wujua tindak salah saka undang-undang nas utawa inter, ing wayah kuwimau.


Anucana 12

Ora kena wong kena diganggu hak lan urusan pribadine, kolawargane, omahtanggane utawa surat, suratane, lan ora dikenekake nglanggar abasane ngurmati lan rijaga jenenge. Kabeh wong duwe hak pangayoman hukum saka ganguan kasebut.


Anucana 13

1. Kabeh wong duwe hak bebas nglasarakake lan anteng ing jerone bates nagara.

2. Kabeh wong duwe hak tunga saka nagara, termasuk nagarane duwe lan duweni hak bali ning nagarane dewe.


Anucana 14

1. Kabeh wong duwe hak golek dan ngrasakake suaka ing nagara liya, kanggo nglindungi awak kedewe saka apastem.

2. Iki ora keno kanggo tumindak sandanka amarga kejahatan sing ora ana hubungan karo politik utawa amarga tumindak kang seje saka tujuan lan dasar PBB.


Anucana 15

1. Kabeh wong duwe hak dadi warga nagara.

2. Ora ana salah sijine wong kena dicabut dedi warga nagara utawa ditolak hake. Kanggo nganti warga nagara.


Anucana 16

1. Lanang lan wadon sing wis gedhe, oradibatas, karo kebangsaane, warga nagarane utawa agama duwe hak nikah lan mbangun omah tangga. Lan duwe hak kang padho ing jeroning masa omah-omah lan ing masa pegatan.

2. Omah-omah isoh kalaksaane ing dasare pilihan bebas lan persetujuaane loro karone.

3. Keluarga yaiku kesatuan alamiah lan fundamental tal saka masyarakat lan duwe hak lindung an saka masyarakat lan nagara.


Anucana 17

1. Kabeh wong duwe hak karo bandha donya. Kanggo awake dewe utawa bebarengan karo wong liya.

2. Ora ana siji wae oleh dirampas bondhone.


Anucana 18

Kabeh wong duwe hak bebas mikir, ati nuraninelan agamane, ing jeroning iki bebas ganti agama lan bebas kanggo nyatak ake agamane kanthi ngajarake agamane, mpraktekake, nglaksanaake ibadahe lan naati, kanggo dewean utawa bebarengan wong liyane ing umum utawa dewean.


Anucana 19

Kabeh wong duwe hak bebas duwene apa bae lan ngetok ake pikiran ing jeroning hak iki duwe panemu tanpa kena didanggu, lan kanggo goleki, nampalan menehake informasing lan pikiran lumantar jidra apa bae lan ora ndelok ake bates-bates papan panggonan.


Anucana 20

1. Kabeh wong duwe hak bebas kumpul lan paguyuban tanpa ana pameksaan.

2. Ora ana wong siji wae oleh dipeksa mlebu ing salah sijini pakumpulan.


Anucana 21

1. Kabeh wong duwe hak cawe-cawe ing sakjeroning pamarintah an nagarane, lewat langsung utawa lumatar wakil-wakil sing dipilih kanthi bebas.

2. Kabeh wong duwe hak kang padho kanthi kaladongan kanggo ngangkat ing jeroning jabatan nagarane dewe.

3. Iriakutu rakyat kudu dadi dasar kasatra permerintah, iriaku iki kudu di kandhaake ing jeroning pemilihan lan ora bedak-bedakake lan kanthi dijupukake suara sing apritana utawa.


Anucana 22

Kabeh wong, dadi anggota masyarat, duwe hak ing duwure jaminan sosial lan hak nglat saraake. Kanthi grupat usaha-usaha nasional lan gegayuhan antra nagara lan sapadhan karo ekanbudi sarta.


Anucana 23

1. Kabeh wong duwe hak parkaryaan, lan duwe hak bebas milih pagaweyan, lan hak ahg?????????? duwure syarat-syarat perburuhan kanthi adil sartoapik, lan hak ing duwure gopan saka orabahbrit.

2. Kabeh wong ora kena didiskriminasing, ing duwure hak lan gaji kang padho kanggo pagaweyaan kang padho.

3. Kabeh wong kang nglangsanaake parkaryaan duwe hak oleh asil kang adil lan bati kang nanggong isone dadi uripankang lumprah kanggo awakedewe lan kanggo kulawargane lan menawa ana tambahan ing lindungan kepeluan sosial liyane.

4. Kabeh wong duwe hak ngawa lan ngeloboni pangayoman parkaryaan kanggo ngelendungi kamyuh.


Anucana 24

Kabeh wong duwe hak ngaso lan libur. Kabeh kalebu batesan-batesan webtu pagaweyan sing layak lan libur festajoprièn kanthi nompogaji.


Anucana 25

1. Kabeh wong duwe hak atasaing urip kang murwat kanggo awake dewe lan kulawargane, kelebu sandang panggan omah lan pangopening kerasan serta kerperiuan sosial sing di butuhake lan bak saka jaminan nalika mgangur, lara, cacat, dadi rondho, nandang euwo utawa ngalami kurang sandang pangan amarga kaharan ing njobo kekuasaane.


Anucana 26

1. Kabeh wong duwe hak panggulowentah, pangguluwentah kudu gratis, sakora-orane kanggo baedhè pasar lan rendah. Baedhè rendah kudu diwajib ke baedhè lohrupsangkrah lan jorosan.

2. Ondrawis dianake amrih kanggo kabeh wong iso mekar kanthi jembar, iso bedhaya rasa ngojine lan ngurmati hak-hak asasi umat manungsa lan kebebasan. Ondrawis kudu libhèn pamerdi dikancani karo sakjajare, apadene rabijana lan agama. Njalari majuning PBB nyipta kanggo PBB.

3. Kabeh wong tua, duwe hak milih pangulo wentah sing diwenehake kanggo anak-anaké.


Anucana 27

1. Kabeh wong duwe hak melu kanthi bebas ing jeroning urip kuns babrayan, kanggo ngrasaake nikmat kuns lan kanggo ing jeroning majune widhèncap pratagang lan gunane.

2. Kabeh wong duwe hak oleh pangayoman sakduwure, ciproh, lan baila saka asil wikroh kuns sing kacipta.


Anucana 28

Kabeh wong duwe hak macapanian lan babrayan. Sakpadho hak-hak lan bebas sing amot ing pranyataan iki iso kacipta.


Anucana 29

1. Kabeh wong duwe kawajiban karo babrayan papan pangonan siji-sijine neng ngendi wong oleh ngembangke awake kanthi kebak lan bebas.

2. Ing jeroning nglakokake hak-hak lan bebase, kabeh wong kudu patuh karo batesan sing ara ing sakjeroning tatanan undang-undang lan ora ana pamrih.

3. Hak-hak lan bebase iki kanthi dalan piyewae ora kena dilakokake nentang karo tujuran saka PBB.


Anucana 30

Ora ana siji wae ing Pernyataan iki kena di arani ngawe nagara, kelompok utawa uwong hak iki ora kena ing jeroning tatanan apawae dilakokaki kanthi tujuan ngrosak hak-hak lan bebase ing ngendi wae sing ana ing jeroiki.

No comments: